Ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ là một hội chứng rối loạn đặc trưng của bệnh lý hô hấp liên quan đến giấc ngủ. Thông thường, bệnh nhân không nhận ra rằng họ ngủ ngáy và có ngưng thở khi ngủ, vì các sự kiện này xảy ra trong khi họ đang ngủ, điều này khiến chẩn đoán và điều trị trở nên khó khăn. Tuy nhiên, nếu tình trạng ngưng thở xảy ra thường xuyên, nó có thể gây ra nhiều vấn đề nguy hiểm đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Ngáy là gì?
Ngáy xảy ra khi bạn thở và luồng không khí làm cho các mô ở phía sau cổ họng của bạn rung lên. Âm thanh thường xảy ra khi bạn hít vào qua mũi, miệng hoặc kết hợp cả hai. Nó có thể xảy ra trong bất kỳ giai đoạn nào của giấc ngủ.
Ngáy phổ biến hơn ở nam giới. Nó dường như di truyền trong gia đình và trở nên phổ biến hơn khi bạn già đi. Khoảng 40% nam giới trưởng thành và 24% phụ nữ trưởng thành có thói quen ngáy. Đàn ông ít ngáy hơn sau tuổi 70.
Nằm ngửa khi ngủ có thể khiến bạn dễ ngáy hơn. Nó cũng có thể xảy ra khi cơ cổ họng của bạn thư giãn do sử dụng rượu hoặc các thuốc ức chế hô hấp khác. Tắc nghẽn do cảm lạnh hoặc dị ứng cũng có thể khiến bạn ngáy.
Ngáy có thể gây phiền toái cho bất kỳ ai khác ở gần. Bạn thậm chí có thể ngáy đủ to để đánh thức mình. Trong nhiều trường hợp mọi người không nhận ra rằng họ ngáy. Ngáy cũng có thể khiến bạn bị khô miệng hoặc đau họng, khó chịu khi thức dậy.
Ngáy nhẹ có thể không làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ tổng thể của bạn. Ngáy nặng có thể liên quan đến chứng ngưng thở khi ngủ, rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng và là yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
Các liệu pháp bảo tồn nên được khuyến khích ở tất cả các bệnh nhân ngáy bao gồm tránh uống rượu trước khi đi ngủ, cai thuốc lá, giảm cân và ngủ nghiêng.
Vì sao bị ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ?
Ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ xuất hiện do đường hô hấp bị hẹp trong lúc ngủ. Trong tình trạng bình thường, khi chúng ta ngủ, lượng khí được hít vào đi qua đường hô hấp mở rộ, không tạo ra âm thanh kêu. Tuy nhiên, nếu có vùng hầu họng bị hẹp, lượng khí đi qua đường hô hấp sẽ tạo ra tiếng ngáy, có thể phát ra từ vùng mũi, miệng hoặc họng.
Người ngủ ngáy có đường thở hẹp khi ngủ. Trong trạng thái ngủ sâu hơn, mô và cơ xung quanh cổ họng có thể giãn ra hoàn toàn. Tuy nhiên, khi ngủ sâu, đường dẫn khí, đã hẹp, sẽ càng giảm và tắc nghẽn, gây ngưng thở ngắn từ 10-20 giây. Ngưng thở khi ngủ là một dạng nặng của tắc nghẽn đường hô hấp, thường đi kèm với tiếng ngáy và có thể tạo ra nguy cơ sức khỏe. Ngủ ngáy, khi trở nên thường xuyên, có thể trở thành một bệnh lý cần chẩn đoán và điều trị một cách nghiêm túc.
Đọc thêm: Điều trị ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA).
Nguyên nhân của ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ
Ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ xuất hiện khi có sự cản trở lưu thông không khí bình thường giữa thanh quản và vùng mũi họng. Các nguyên nhân chính bao gồm:
Tắc nghẽn đường hô hấp mũi: Có thể xuất phát từ dị ứng hoặc viêm xoang. Mùa dị ứng hoặc nhiễm trùng xoang có thể làm tăng khả năng ngủ ngáy. Những vấn đề như vách ngăn lệch hoặc polyp mũi cũng có thể tạo ra tắc nghẽn đường thở, gây ngủ ngáy.
Đối với trẻ em, vấn đề về tai – mũi – họng như amidan to, viêm amidan, nghẹt mũi, lưỡi gà dài, mềm cũng có thể là nguyên nhân khiến trẻ phải thở bằng miệng khi ngủ, gây ra hiện tượng ngủ ngáy.
Tuổi cao: Ở người già, sự yếu đuối của cơ trở nên rõ ràng, dẫn đến sự thả lỏng của mô mềm xung quanh đường thở. Điều này làm cho lưỡi không giữ được vị trí ban đầu, tụt vào phía sau và che khuất đường thở, gây ra tiếng ngáy. Điều này giải thích tại sao tỷ lệ ngủ ngáy tăng lên theo tuổi và tại sao nam giới thường có tỷ lệ cao hơn so với phụ nữ.
Thừa cân, béo phì: Béo phì là một nguyên nhân phổ biến của ngủ ngáy. Sự tích tụ mô mỡ ở vùng họng có thể làm tăng kích thước của nó, làm hẹp đường thông giữa họng và thanh quản, gây ngủ ngáy. Những người có cổ ngắn, lưỡi lớn, và béo phì thường dễ gặp hiện tượng ngủ ngáy.
Uống rượu và thuốc an thần: Cả hai có thể làm cho việc chìm vào giấc ngủ trở nên dễ dàng, nhưng đồng thời cũng ức chế và gây rối loạn hệ thống thần kinh trung ương, làm giãn cơ vùng cổ. Sự giãn cơ và chùng xuống có thể làm hẹp đường thở, gây ngủ ngáy.
Khi ngủ sâu: Trong giai đoạn ngủ sâu, cơ vùng họng không còn duy trì độ đàn hồi như khi thức tỉnh, dẫn đến sự giãn cơ và làm hẹp đường thở.
Tư thế ngủ: Nằm ngửa khi ngủ có thể làm cho lưỡi và vòm họng tụt xuống phía sau, làm hẹp đường thở và gây ngủ ngáy.
Thuốc lá: Thuốc lá không chỉ gây hại cho tim mạch, phổi và gây ung thư, mà còn khiến đường thở bị thu hẹp, gây tiếng ngáy.
Tổn thương não: Những tổn thương não có thể làm liệt cơ vùng họng, dẫn đến ngủ ngáy.
Nguồn tham khảo: BV Tiền Giang