Thông thường, các giấc ngủ vào ban đêm thường được cấu thành từ nhiều chu kỳ giấc ngủ khác nhau. Mỗi chu kỳ giấc ngủ bao gồm 4 giai đoạn có đặc điểm và vai trò riêng biệt. Trung bình, mỗi chu kỳ giấc ngủ kéo dài khoảng 90 phút.

Chu kỳ giấc ngủ là gì?

Mỗi người có các chu kỳ giấc ngủ khác nhau, và chu kỳ giấc ngủ của cùng một người cũng có thể thay đổi mỗi đêm. Chu kỳ ngủ ban đầu thường ngắn, kéo dài khoảng 70-100 phút, sau đó, các chu kỳ giấc ngủ tiếp theo thường dài hơn, từ 90 đến 120 phút.

Thời gian dành cho mỗi giai đoạn giấc ngủ cũng có sự biến đổi trong mỗi chu kỳ giấc ngủ.

Sự đa dạng về chu kỳ giấc ngủ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, thói quen ngủ, và các yếu tố như việc tiêu thụ các loại chất kích thích như cồn.

Hiểu về chu kỳ và các giai đoạn của giấc ngủ giúp chúng ta thấu hiểu sâu hơn về tự nhiên và ý nghĩa của quá trình nghỉ ngơi này đối với cơ thể và tâm trí của chúng ta. Đồng thời, nó cũng giúp chúng ta nhận biết các vấn đề rối loạn giấc ngủ và hiểu rõ hơn về cách chúng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của chúng ta.

Đọc thêm: Vì sao bạn nên ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm.

Các giai đoạn của một chu kỳ giấc ngủ

Mỗi một chu kỳ giấc ngủ được tạo thành từ 4 giai đoạn giấc ngủ, bao gồm 3 giai đoạn giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh (NREM – Non rapid eye movement) và một giai đoạn giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM –rapid eye movement). 

Các giai đoạn giấc ngủ được xác định thông qua các phân tích về hoạt động của não, qua đó xác định được các mô hình riêng biệt đặc trưng cho từng giai đoạn. Thời lượng xác định dành cho từng giai đoạn giấc ngủ của một chu kỳ ngủ bình thường bao gồm: 

Giai đoạn 1 – Giấc ngủ NREM (N1): kéo dài từ 1-7 phút 

Giai đoạn 2 – Giấc ngủ NREM (N2): kéo dài từ 10 -25 phút 

Giai đoạn 3 – Giấc ngủ NREM (N3): kéo dài từ 20 – 40 phút. Giấc ngủ N3 còn có những tên gọi khác như giấc ngủ sóng chậm, giấc ngủ sâu. 

Giai đoạn 4 – GIấc ngủ REM: kéo dài từ 10 -60 phút. 

Việc phân chia giấc ngủ thành từng chu kỳ và giai đoạn giấc ngủ được gọi là cấu trúc giấc ngủ. Khi một người được tiến hành nghiên cứu giấc ngủ, cấu trúc giấc ngủ sẽ được thể hiện ra một cách trực quan dưới dạng các biểu đồ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giai đoạn giấc ngủ

Các yếu tố ảnh hưởng đến các giai đoạn giấc ngủ bao gồm:

• Tuổi tác: Thời lượng của mỗi giai đoạn giấc ngủ thay đổi đáng kể theo tuổi. Trẻ sơ sinh dành nhiều thời gian hơn cho giấc ngủ REM và chuyển vào giấc ngủ REM nhanh chóng. Khi lớn lên, giấc ngủ dần thay đổi giống với giấc ngủ của người trưởng thành, với thời gian giấc ngủ REM ít hơn trong cấu trúc giấc ngủ.
• Thói quen ngủ: Ngủ không đủ giấc hoặc không đều đặn có thể làm cho chu kỳ giấc ngủ trở nên bất thường và ảnh hưởng đến các giai đoạn giấc ngủ.
• Cồn và thuốc: Cồn và một số loại thuốc có thể tác động mạnh đến cấu trúc giấc ngủ. Ví dụ, cồn có thể làm giảm giấc ngủ REM trong các giai đoạn đầu. Khi nồng độ cồn giảm dần, giấc ngủ REM sẽ quay lại và kéo dài hơn.
• Rối loạn giấc ngủ: Các rối loạn như ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên và các rối loạn khác có thể làm gián đoạn giấc ngủ, khiến chu kỳ giấc ngủ bị phân mảnh và không liên tục.

Đọc thêm: Cải thiện giấc ngủ bằng 5 cách đơn giản.

Các giai đoạn giấc ngủ đều quan trọng cho sự phục hồi và phát triển của não và cơ thể. Thiếu giấc ngủ sâu và giấc ngủ REM ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tư duy, cảm xúc và sức khỏe thể chất. Những người mắc chứng ngưng thở khi ngủ thường thức giấc trong các giai đoạn đầu, khiến họ khó đạt được giấc ngủ sâu.